طایفه گیلانی کلهر ، قدمت ، جمعیت ، زیستگاه و موقعیت جغرافیایی " میلکان کلهر "

 

مقبره حکاکی شده اجداد طایفه گیلانی کلهر ، کهن ترین اسناد مستند اجداد بزرگترین ایل کورد ( کــەڵــهـوڕ ) و شناسنامه سنگ نوشته شهرستان گیلانغرب از قدیم الیام به همین نام (گیەڵان = gyallan)

 

طایفەی گیلانی کلهر یکی ازطوایف بزرگ ، شناسنامه دار و اصیل  کورد که از بنیان گذاران اصلی ایل کلهر می باشند ، از دیرباز به صورت  بومی ، مستقل  و یکجانشین (بنیش) به عنوان " قدیمی ترین " ساکنان دشت گیلانغرب (گیەڵان = Gyallan) با  یای " ی "  نسبت ، منسوب به منطقەی گیەڵان (گیەڵانی) ، به کشاورزی و دامپروری مشغول بوده اند  و قدمت مستند حکاکی شده بر روی  سنگ قبور اجداد این طایفه که اسم " طایفه گیلانی " به صورت سنگ نوشته در دوره های تاریخی مختلف از جمله : 247 هجری قمری _ 451  هجری قمری و جمادی الثانی 877  هجری قمری یعنی 19 _ 986  و 559 سال قبل مصادف با  حکومت های طاهریان ، علویان ، سامانیان ، غزنویان ، ایلخانیان ، تیموریان ، صفویان  و  به بعد  می باشند .

  همچنین با توجه  به " بناهای ساروجی"  کله قندی شکل  که در گذشته به ارتفاع  3 تا 5  متر بر روی  قبور بزرگان  اجداد طایفه گیلانی  کلهر به  اسم   " مـیل "  احداث  گردیده است ، که  قدمت بعضی از این بناها  تا  بیش از "چهارده  قرن"  یعنی تا  دوران ساسانیان و به قبل از اسلام بر میگردد ، دال  به  قدمت  دیرینه  و تمدن غنی  طایفه گیلانی کلهر از قدیم الیام  در این دشت  می باشند.

 

 وسعت جغرافیایی طایفه گیلانی کلهر از روستای سرخه میری قدیم (مرحوم کدخدا جمعه جعفری سیوەرەمەیل) تا روستاهای مرجان (قیطول خمان - گمار - بابامراد) و پایین دست آنها در دشت گیلان و همچنین روستاهای قدیمی و کهن " دشت دیــره "  در غالب " 24 " تیرەی  قدیمی امتداد دارند  که در مجموع جمعیتی به تقریب  بیش از " 3600 " خانوار در شهرستان گیلانغرب و خارج از آن را تشکیل می دهند ، در حال حاضر از این تعداد حدودا " 1600 " خانوار در روستاهای دشت گیلان و دشت دیره به صوررت مستقل و یکجانشین سکنی دارند که تقریبا مالک بیش از " 75 درصد " از املاک کشاورزی و مراتع دشت گیلان و دیره  می باشند و حدودا جمعیتی بیش از  " 900 " خانوار نیز به صورت شهرنشینی در شهر "گیلانغرب" ، و بیش از " 1100 " خانوار در شهرهای سرپل ذهاب ، اسلام آباد غرب ، کرمانشاه ، خانقین ، مندلی ، بغداد ، قصر شیرین ، شیراز ، قم ، قزوین ، تهران و . به دلایل مختلف در زمان های گوناگون از قدیم الایام تا به حال سکنی  گزیده اند.

 

شایان ذکر است تیره ی " بـێگ زاده اسلام آباد غرب" که از نوادگان جهان بێگ بێگزاده ￷, پدر وسین بێگ بێگزاده گیلانی می باشند [ وس بـێگ جـهـانـی : حاکم وقت گیلان کلهر در زمان حکومت نادر شاه افشار ] ، که به د￵نبال مشارکت تعدادی از بزرگان طایفه گیلانی در کوچ هزاره ی کلهر جهت حمایت از سلسله ای نوپای زندیه در شیراز و  بازگشت دوباره آنها از  شیراز به جغرافیای ایل کلهر ، به دلایلی در اسلام آبادغرب سکنی گزیده اند.

 همچنین خاندان مظفری " میرزا کـدخدا محمد خـان مـظفری زواره کوه " که از نوادگان محمد بگ گیلانی ( پدر : بــسـاط بــگ گراویان _ شاه نظر بگ گرز بلوط _  بریم بگ گیلانی) و برادر صیدبگ گیلانی جد طایفه شیخ سرخه دین کدخدا قادر موسی بگ شورابه گیلانی می باشند که حدودا در سال 1310 هجری شمسی به عنوان کاتب و میرزا جهت خدمت در امور دولتی حکومت  پهلوی به اسلام آباد نقل مکان کرده اند ،  طبق شجره نامەی اجدادی و اسناد مستند سنگ نوشته ، این دو تیره (1_خاندان بیگزاده اسلام آباد 2_خاندان کدخدا میرزا محمدخان مظفری زواره کوه)  از نسل و دودمان " داراب بـگ گیلانی" جد بزرگ طایفه گیلانی کلهر  می باشند که در منطقه اسلام آباد غرب سکنی گزیده اند .

 

شخص " داراب بگ " تنها یکی برادران شاخەی هفت برادر کلهر [ هفت طایفەی اصیل و کهن ایل کلهر که اصالت گیلانی اصیل و از دودمان شاخه هفت برادر کلهر هستند به شرح زیر است :  1 - داراب بگ جد طایفه گیلانی 2 - شهباز بگ جد طایفه حاجی زادگان  3- منصور بگ جد طایفه منصوری = مەسیوری 4 - کاظم خان جد طایفه کاظم خانی 5 - زینل خان جد طایفه زینل خانی 6 - طایفه  قوچمی 7- طایفه آجودانی و ] کە بە عنوان بزرگترین زیر شاخەی کهن و صاحب نام ایل کلهر شناختە میشوند می باشد ، دودمان و نوادگان هر کدام از دیگر برادران هفت برادر کلهر طی قرون گذشته حدودا از هشت قرن پیش به صورت مکرر جهت تسهیل در امور حکمرانی در کرمانشاهان و دیگر مناطق کلهرنشین از جمله اسلام اباد غرب ، کرمانشاه ، ایوان غرب ، سرپل ذهاب ،خانقین ، بیجار و   از  زادگاه اصلی خود منطقه گیلانغرب ، کهن پایتخت قوم کورد کلهر تعقیر مکان داده اند و در نهایت امر بیشتر در مناطقی چون اسلام اباد کنونی و کرمانشاه ، خانقین و سکنی دائم گزیده اند  .

تمامی تیره ها و روستاهای طایفه گیلانی کلهر به دلیل قدمت یکجانشینی  کهن در این منطقه و عدم کوچ عشایری فصلی ، علاوه بر نسبت های نـسبی ، در طول قرون گذشته  نیز پیچیده ترین پیوند های مکرر سببی در بین طوایف و تیرەهای خود را داشته اند و این امر باعث پیوستگی ، انسجام و گرە خوردەگی عمیق تمامی تیره ها و روستاهای این طایفەی بزرگ و کهن  ایل کلهر از قدیم الیام تا به حال گشته است به  طوری که هر طایفه بار ها دایی طوایف دیگر  و خود نیز بارها خواهر زاده ی  همان طوایف بوده اند .